Cybercriminaliteit of internetfraude komt steeds meer en meer voor. De (financiële) gevolgen zijn vaak heel groot en daarom willen we jou als lokaal bestuur hiervoor waarschuwen en je enkele tips meegeven.
Wat is dat?
Cybercriminaliteit is een verzamelnaam voor alle vormen van criminaliteit op of via het internet: hacking, cyberpesten, virussen, misbruik van bankkaarten, … Internetfraude is dus de online variant van de klassieke oplichting: het ontfutselen van geld of goederen aan nietsvermoedende personen met mooie woorden en voorstellen. Op internet is de dader anoniem. De (financiële) gevolg gaan van enkele euro’s tot honderdduizenden euro’s.
Er zijn heel wat verschillende vormen van cybercriminaliteit. We sommen ze even voor je op en geven je tips over hoe je jezelf hiertegen kan wapenen.
Cyberstalking en cyberpesten
Iemand herhaaldelijk lastigvallen, bedreigen of vernederen via elektronische weg (e-mails, sms’en, foto’s, commentaren, …).
Voorkomen
- Deel geen persoonlijke gegevens met onbekenden. Hou je account zo privé mogelijk.
- Blijf steeds beleefd in je communicatie. Wees voorzichtig met het gebruik van webcams.
- Negeer vriendschapsverzoeken van onbekenden.
Wat te doen
- Bewaar zoveel mogelijk bewijsmateriaal (e-mails, schermafdrukken, accountnaam, mailheaders …).
- Maak melding bij de beheerder van de website.
Sabotage en virusbesmetting
Je computer wordt geblokkeerd en je hebt geen toegang meer tot je bestanden. Of je ontvangt een melding van een virus op je computer.
Voorkomen
- Update regelmatig je software. Installeer antivirus– en firewallsoftware.
- Maak regelmatig een back-up van je bestanden.
- Gebruik een sterkt wachtwoord. Gebruik verificatie in 2 stappen (2FA).
Wat te doen
- Koppel het besmette systeem los van het internet.
- Installeer een virusscanner en zet deze onmiddellijk aan.
- Zoek antivirussoftware op: https://www.safeonweb.be/nl/heb-je-een-virus.
- Contacteer een gespecialiseerde computerzaak voor hulp.
Ransomware
Je computer, mobiele apparaten of digitale bestanden worden vergrendeld en er wordt losgeld gevraagd om deze terug te ontgrendelen.
Voorkomen
- Update regelmatig je software. Installeer antivirus– en firewallsoftware.
- Maak regelmatig een back-up van je bestanden.
- Verwijder verdachte e-mails of berichten van onbekende afzenders.
Wat te doen
- Koppel het gehackte systeem los van het internet.
- Koppel alle andere toestellen los (USB-sticks, externe harde schijven, …).
- Bewaar zoveel mogelijk bewijsmateriaal (e-mails, schermafdrukken …).
- Ga niet in op de vraag om geld te betalen.
- Zoek gratis decryptiesleutels op: https://www.nomoreransom.org/.
- Laat je toestel helemaal opnieuw installeren indien decryptie niet mogelijk is.
Sextortion en sextortionscam
Afpersing waarbij oplichters ermee dreigen om intieme beelden van jezelf te verspreiden indien je geen geldsom betaalt. Of oplichters sturen een e-mail waarin wordt beweerd dat ze over intieme beelden van jou beschikken die zullen worden verspreid indien je geen geldsom betaalt.
Voorkomen
- Negeer vriendschapsverzoeken van onbekenden.
- Deel geen seksueel getinte foto’s of video’s van jezelf.
- Negeer berichten waarin je wordt afgeperst (hacking/ intieme beelden).
- Scherm je webcam af.
Wat te doen
- Ga niet in op de vraag om geld te betalen. Beantwoord de e-mails niet.
- Bewaar zoveel mogelijk bewijsmateriaal (e-mails, berichten, schermafdrukken …).
- Markeer het bericht als spam of ongewenst. Blokkeer de afzender.
Misbruik betaalkaarten en skimming
Je pincode wordt achterhaald en vervolgens wordt je bankkaart misbruikt. Of je bankkaartgegevens worden gekopieerd en misbruikt.
Voorkomen
- Bewaar geen pincode bij je betaalkaarten. Controleer regelmatig je rekeninguittreksels. Banken vragen nooit via e-mail vertrouwelijke informatie of pincodes op. Opteer voor een geldautomaat binnen i.p.v. een automaat buiten. Let op voor verdachte voorwerpen rond de geldautomaat.
- Scherm steeds je pincode af met de hand. Laat je niet afleiden tijdens de geldtransactie. Meer informatie op https://www.safeinternetbanking.be.
Wat te doen
- Bel onmiddellijk CARD STOP: 070 34 43 44.
- Neem zo snel mogelijk contact op met je bank.
- Betwist de geldtransactie(s) op: https://www.mijnkaart.be
- Probeer een terugbetaling te bekomen via de bank.
Oplichting via internet en phishing
Online oplichting via valse e-mails, websites of berichten of via een zoekertjessite. Je bankkaartgegevens worden achterhaald en misbruikt.
Voorkomen
- Wees niet naïef, wat te mooi lijkt om waar te zijn, is dat meestal ook. Handel de verkoop niet af buiten de zoekertjessite. Betaal niet via een pakjes- of transportbedrijf. Stuur nooit identiteitsdocumenten via e-mail door naar onbekenden. Opteer voor afhaling ter plaatse i.p.v. verzending.
- Vermijd betalingen via geldtransfer agentschappen (Western Union, Moneygram). Verwijder verdachte e-mails of berichten van onbekende afzenders. Neem in geval van twijfel telefonisch contact op met je bank. Klik nooit zomaar op verdachte links en bijlagen.
- Doe aankopen via betrouwbare websites (let op het slotje in de adresbalk). Geef nooit betaalkaartgegevens en/of pincodes door via e-mail.
- Geef nooit de pincode van je betaal– of kredietkaart in op een website.
Wat te doen
- Contacteer je bank zo snel mogelijk om de transactie te blokkeren.
- Bel onmiddellijk CARD STOP: 070/344.344. Probeer een terugbetaling te bekomen via de bank.
- Contacteer de helpdesk van de zoekertjessite zelf.
- Maak melding van de (internet)fraude op: https://meldpunt.belgie.be
Vals profiel
Er wordt zonder je toestemming een profiel aangemaakt met je identiteitsgegevens en/of je persoonlijke afbeelding.
Voorkomen
- Gebruik een sterk wachtwoord. Verspreidt geen persoonlijke gegevens via internet. Deel een wachtwoord nooit met derden.
- Geef geen identiteitsdocumenten aan onbekenden. Let op met het verspreiden van persoonlijke gegevens via sociale media.
Wat te doen
- Maak melding bij de beheerder van de website.
- Bewaar zoveel mogelijk bewijsmateriaal (accountnaam, afbeeldingen, schermafdrukken …).
Scamming
Oplichters nemen telefonisch contact met je op en doen zich voor als technici van een computerfirma (Microsoft, Apple, …). Ze vragen om bepaalde handelingen uit te voeren en/of je bankgegevens door te geven.
Voorkomen
- Wantrouw telefoons van computerbedrijven die vertrouwelijke informatie of pincodes opvragen.
- Deel geen identiteits– en/of bankgegevens met onbekenden.
Wat te doen
- Bel onmiddellijk CARD STOP: 070/344.344.
- Neem zo snel mogelijk contact op met je bank.
- Probeer een terugbetaling te bekomen via de bank.
- Bewaar zoveel mogelijk bewijsmateriaal (e-mails, telefoonnummers, betalingsbewijs …).
Hacking account
Je account werd gehackt waarbij er zonder je medeweten berichten worden verstuurd naar je contactpersonen, berichten of foto’s op je account worden geplaatst.
Voorkomen
- Gebruik een sterk wachtwoord. Gebruik verificatie in 2 stappen (2FA).
- Gebruik voor elke account een ander wachtwoord. Deel een wachtwoord nooit met derden.
- Klik nooit zomaar op verdachte links en bijlagen. Verwijder e-mails of berichten van onbekende afzenders.
Wat te doen
- Verander onmiddellijk je wachtwoord als je nog toegang hebt tot je account.
- Contacteer de helpdesk van de website zelf indien je geen toegang meer hebt.
- Koppel het gehackte systeem los van het internet.
Slachtoffer?
Volg de tips en contacteer meteen de lokale politie. Maak een afspraak via 053 840 800 of www.politie.be/5439.
Verdachte mails?
Stuur ze door naar verdacht@safeonweb.be.