Klimaatactieplan Zuid-Oost-Vlaanderen

De nood aan klimaatgezonde acties is overal te voelen, ook in Zuid-Oost-Vlaanderen. In januari 2017 ondertekenden 13 steden en gemeenten het Burgemeestersconvenant, het grotere Europese kader voor dit klimaatverhaal. Eén jaar en een intens traject later ligt een regionaal klimaatplan op tafel waarin acties opgenomen zijn om tegen 2030 40% minder CO2 uit te stoten en om de gevolgen van de klimaatverandering (zoals droogte, hitte, overstromingen) aan te pakken.

Lees hier de beleidstekst van het klimaatplan (2018).pdf10,8 Mb(pdf)

Het klimaat daagt ons uit

Hoe ernstig jij de klimaatverandering ook neemt, we kunnen er niet om heen dat we heel wat uitdagingen het hoofd moeten bieden. Langere periodes van droogte en dus een tekort aan drinkwater, felle rukwinden, hevigere buien met wateroverlast tot gevolg, …

Haaltert gaat de uitdaging aan

De lokaal bestuur Haaltert wil samen met jou deze en toekomstige problemen aangaan. Met haar deelname aan het project “Klimaatgezond Zuid-Oost-Vlaanderen” heeft de gemeente immers een klimaatgezonde reflex ontwikkeld. Binnen dit project werken we samen met 12 andere gemeenten aan een regionaal klimaatactieplan waarbij we tegen 2030 streven naar 40% minder CO2-uitstoot en een aanpak om de gevolgen van de klimaatverandering te temperen.

Regio op dieet

Jaarlijks produceren de 13 betrokken steden en gemeenten samen 850.000 ton CO2 of 3,9 ton CO2 per inwoner. Een grote ecologische voetafdruk die een pak kleiner kan.
Dit kan enkel door een echte verandering op vlak van wonen, ruimtelijke ordening, energie, mobiliteit en consumeren. De steden en gemeenten willen iedereen daarbij betrekken, in de eerste plaats de huishoudens. Zij nemen immers het grootste deel van de CO2-uitstoot voor hun rekening. Daarnaast moeten ook op vlak van transport, in de industrie, de tertiaire sector en de landbouw grote inspanningen geleverd worden. De steden en gemeenten staan alvast klaar met een pak maatregelen om hen hierin te ondersteunen.

Gemeenten als rolmodel aan zet

De gemeenten zullen zelf het goede voorbeeld geven door de eigen gebouwen, het eigen wagenpark en de openbare verlichting energiezuinig te maken. Maar om het plan te realiseren is een doortastend beleid over de hele lijn nodig. De gemeenten willen een klimaattoets invoeren voor alle relevante beslissingen die zij nemen. Zo vermijden zij dat beslissingen genomen worden die tegenstrijdig zijn met de doelstellingen uit het klimaatplan.
Daarnaast willen de steden en gemeenten hun inwoners, bedrijven, landbouwers, organisaties ook stimuleren om zelf klimaatgezonde keuzes te maken. Op de fiets naar het werk, kleiner gaan wonen, zonnepanelen op elk geschikt dak, energie-efficiënte bedrijfsgebouwen, … het zijn slechts enkele voorbeelden van hoe het duurzamer kan.

Actie op lokaal en Europees vlak

De projectpartners (de 13 lokale besturen, intercommunale SOLVA, Provincie Oost-Vlaanderen en Streekoverleg Zuid-Oost-Vlaanderen) schrijven met het regionale klimaatplan mee aan een groter Europees verhaal, het Burgemeestersconvenant. Via het project Klimaatgezond Zuid-Oost-Vlaanderen werd de regio in één jaar tijd klaargestoomd om samen actie te ondernemen voor het klimaat.

Het plan is tijdens de zomer van 2018 bevestigd op alle gemeenteraden en staat klaar om uitgevoerd te worden. Te beginnen met een top 20 van prioritaire maatregelen die de projectpartners naar voor schuiven.

Samen voor een klimaatgezonde toekomst

De rode draad doorheen dit verhaal? We zullen pas resultaten boeken als we er met z’n allen onze schouders onder zetten: inwoners, bedrijven, organisaties, scholen, landbouwers, de gemeente, de Provincie, …

Het woord “klimaatactieplan” geeft het ook al weg; we houden het niet bij theorie. We bepalen ook de acties waarmee we onze doelstellingen helpen realiseren. Dit verloopt via een participatief proces.
Tijdens het klimaatteam in juni 2017 wisselden ambtenaren van verschillende diensten onderling al hun ideeën uit.

Daarna waren onze inwoners aan zet: op de klimaattafel van 20 december 2017 sprokkelden we wilde en minder wilde plannen en suggesties rond volgende thema’s: adaptatie, consuminderen, hernieuwbare energie, mobiliteit en wonen. Het bleek een succesformule: aangekleed met een woordje van de schepen, met een lokale lekkernij in de hand en geëngageerde mede-inwoners rond de tafel.

Enkele ideeën uit Haaltert in de spotlights

• “Verbeter de wandel- en fietsinfrastructuur door bv. een veilige fietsroute aan te leggen naar Aalst (ook voor de jeugd), Erpe-Mere en Denderhoutem.” (mobiliteit)
• “Maak afspraken rond duurzame mobiliteit met verenigingen.” (mobiliteit)
• “Zet biomassa uit houtkanten in voor lokale energieproductie.” (hernieuwbare energie)
• “Stimuleer zonne-energie door bv. groepsaankopen zonnepanelen te organiseren.” (hernieuwbare energie)
• “Bouw een infopunt op met onafhankelijk bouwadvies en coaching door energieadviseurs en bouwprofessionelen (vb. aannemers).” (wonen)
• “Stimuleer samenhuizen door bv. het opsplitsen van grote bestaande woningen mogelijk te maken.” (wonen)
• “Promoot en ondersteun bestaande en nieuwe initiatieven rond duurzaam consumeren, bv. Facebookpagina ‘De geef van Haaltert’, deelinitiatieven, opleiding koken met restjes, repairbus, pluktuinen.” (consuminderen)
• “Stimuleer minder afval door bv. op het containerpark een container te plaatsen voor herbruikbare goederen.” (consuminderen)
• “Bestrijd wateroverlast door bv. wadi’s aan te leggen in parken, poelen aan te leggen, ruimte te voorzien voor gecontroleerde overstromingsgebieden.” (adaptatie)
• “Verhoog de biodiversiteit door bv. acties te voeren rond biodiversiteit (gratis zaden uitdelen – lopende) of subsidies aan te bieden (lopende).” (adaptatie)

Een goedgekeurd klimaatplan voor Haaltert! 

Eén jaar… dat is de strakke deadline die ook Haaltert kreeg om een klimaatplan mee uit te werken. Een plan met de ambitie om de CO2-uitstoot op ons grondgebied te verminderen en de gevolgen van de klimaatverandering in te perken. Een intensief participatietraject en bijna één jaar later, ligt een regionaal en lijvig klimaatplan op tafel om uitgevoerd te worden.

Met dit plan toont Haaltert het klimaatgezonde engagement dat we samen met twaalf andere steden en gemeenten uit de regio hebben opgenomen in het project Klimaatgezond Zuid-Oost-Vlaanderen. Voor dit project, dat kadert binnen een groter Europees verhaal, worden we bijgestaan door intercommunale SOLVA, de Provincie Oost-Vlaanderen, Streekoverleg Zuid-Oost-Vlaanderen en studiebureau Zero Emission Solutions (ZES).

Gedurfd plan voor een duurzame toekomst

Het is een plan met lef geworden. Doorheen het afgelegde traject werd immers duidelijk dat er een echte kentering moet komen om de ambitieuze doelstellingen te behalen tegen 2030: 40% minder CO2-uitstoot tegenover 2011 en een adaptatieplan om ons te wapenen tegen de gevolgen van de klimaatverandering.

De doelstellingen liggen echter niet zomaar binnen handbereik. We moeten durven breder, verder, toekomstgerichter denken en op basis daarvan actie ondernemen. Met een doordachte en doorgedreven visie onze manier van wonen, ruimtelijke ordening, mobiliteit, consumeren aanpakken.

Voor de realisatie van dit plan dragen we allemaal een verantwoordelijkheid: de gemeente en andere overheden, inwoners, bedrijven, architecten, landbouwers, verenigingen, ... Omdat we er ook allemaal bij winnen! Nu actie ondernemen betekent een gezondere leefomgeving, vlot en bereikbaar openbaar vervoer, veilige fietsinfrastructuur, groenere woonkernen, lagere energie-uitgaven, minder overstromingen, erosie voorkomen, …

Bekeken door een realistische bril

Studiebureau ZES berekende twee mogelijke pistes om de doelstellingen uit het Burgemeestersconvenant te realiseren: 100% inzetten op energie-efficiëntie en rationeel energiegebruik of 100% benutten van het potentieel aan hernieuwbare energie. Dit levert een CO2-besparing op van respectievelijk 40% en 24,2%. In theorie! Want 100% inzetten op één van beide pistes is onhaalbaar. Daarom kiezen we samen met de andere partners in dit project bewust voor een combinatie van energiebesparing en hernieuwbare energie.

20 prioriteiten

Maar hoe pakken we dit titanenwerk aan? Alle input uit het afgelegde traject werd in een uitgebreide beleidstekst gegoten. Een overzicht met meer dan zestig maatregelen maakt de strategie concreet.

Samen met de andere partners in het project, kwam Haaltert tot een top 20 van meest prioritaire maatregelen. De top 20 bundelt acties en maatregelen rond gebouwen, industrie, vervoer, energie, landbouw en adaptatie.

Zo willen we in de regio bijvoorbeeld inzetten op:

• De energie-efficiëntie en het comfort voor de gebruikers van de gemeentelijke gebouwen verbeteren door bv. hoogrendementsbeglazing te plaatsen, over te schakelen van stookolie naar aardgas, de verlichting te optimaliseren, …
• Scholen en (jeugd)verenigingen in het klimaatverhaal betrekken door bv. scholen energiecoaching aan te bieden, multifunctioneel gebruik van bestaande en nieuwe gebouwen voor (jeugd)verenigingen te stimuleren, …
• Een duurzamer woonbeleid door bv. co-housing te stimuleren, leegstaande woningen te vermijden, conformiteitsattesten of EPC in te zetten als instrument bij energetische renovaties (bij huurwoningen), …
• Productie van stroom via zonnepanelen of windturbines door bv. sensibilisatie rond zonne- en windenergie, in te zetten op zonnepanelen op (landbouw)bedrijven, actief op zoek te gaan naar mogelijke projecten voor een energiecoöperatie, …
• Blauwgroene netwerken creëren door bv. meer natuurgebieden te beschermen en in te richten, exoten te bestrijden, ontharden aanmoedigen, …

Doe ook mee!

Vanaf najaar 2018 gaat het plan over naar de actiefase. Zit je net als alle projectpartners op hete kolen om het plan effectief mee te realiseren? Maak je dan als geëngageerd bedrijf, school, vereniging, burger, gezin, landbouwer, freelancer bekend op klimaatgezond@so-lva.be en ga mee op weg naar een klimaatgezonde regio.

Alle info over de regionale klimaataanpak is te vinden via: www.so-lva.be/klimaat-en-energie.