De kosten voor woonzorgcentra of gespecialiseerde zorgcentra lopen op en de beschikbare plaatsen zijn vaak gegeerd. Daarom willen we alsmaar vaker zorgbehoevende ouderen of kinderen in huis nemen. Ben jij zo iemand? Dan hebben we goed nieuws! De Vlaamse Regering breidde het toepassingsgebied van zorgwonen uit.
Sinds kort zijn ook bestaande bijgebouwen en mobiele units toegestaan als zorgwoning voor ouderen of hulpbehoevenden. De volledige brochure over de nieuwe regelgeving zorgwonen kan je hier raadplegen.
Wat is zorgwonen
Voorwaarden voor een zorgwoning
- In of bij de bestaande hoofdzakelijk vergunde woning wordt één kleinere (ondergeschikte) wooneenheid gecreëerd.
- De eigendom, of ten minste de blote eigendom, op enerzijds de hoofdwooneenheid en anderzijds de ondergeschikte wooneenheid, of de grond waarop die ondergeschikte wooneenheid tijdelijk wordt geplaatst, behoort toe aan dezelfde titularis of titularissen.
- De creatie van een ondergeschikte wooneenheid gebeurt met het oog op het huisvesten van:
- ofwel ten hoogste 2 personen, waarvan minstens 1 persoon van 65 jaar of ouder
- ofwel ten hoogste 2 personen, waarvan minstens 1 hulpbehoevend (kinderen die ten laste zijn van de hulpbehoevende persoon worden niet meegerekend bij het bepalen van het maximum van 2 personen). De hulpbehoevende is:
- een persoon met een handicap
- een persoon die in aanmerking komt voor een tegemoetkoming van de Vlaamse Sociale Bescherming (vroeger zorgverzekering)
- een persoon die hulp nodig heeft om zelfstandig te wonen.
- ofwel de zorgverlener, indien de hulpbehoevende personen gehuisvest blijven in de hoofdwoning.
Creatie van een zorgwoning: meldingsplicht of vergunningsplicht?
Een huis opdelen in appartementen, kamerwoningen of studio’s is altijd en overal vergunningsplichtig. Zelfs als je hiervoor geen bouwwerken uitvoert. Ook het verminderen van het aantal woongelegenheden (bijvoorbeeld door twee appartementen samen te voegen) is vergunningsplichtig. Voor zorgwonen wordt de deze vergunningsplicht onder voorwaarden vervangen door een meldingsplicht.
Het is ook mogelijk om een zorgwoning te creëren in zonevreemde woningen en in woningen binnen verkavelingen die het creëren van bijkomende woongelegenheden verbieden.
De zorgwoning moet worden gemeld in het omgevingsloket. De hulpbehoevende moeten binnen de 2 jaar na datum van de meldingsakte de zorgwoning effectief bewonen, anders vervalt de meldingsakte.
Contacteer de dienst Omgeving of Wonen voor meer informatie.
1. Zorgwonen binnen een bestaande woning
Zorgwonen binnen de hoofdzakelijk vergunde woning is meldingsplichtig wanneer je aan alle volgende voorwaarden voldoet:
- De ondergeschikte wooneenheid vormt één fysiek geheel met de hoofdwooneenheid;
- De ondergeschikte wooneenheid, is maximum een derde van de bruto vloeroppervlakte van de volledige woning. De ruimten die gedeeld worden met de hoofdwooneenheid worden hier niet meegerekend.
Als de bestaande woning uitgebreid wordt, is niet een melding, maar een vergunning verplicht.
2. Zorgwonen binnen een bestaand bijgebouw bij een woning
Zorgwonen in een bestaand, hoofdzakelijk vergund vrijstaand bijgebouw is meldingsplichtig wanneer aan alle volgende voorwaarden is voldaan:
- De bruto vloeroppervlakte van de ondergeschikte wooneenheid bedraagt maximaal 50 m².
- Er wordt geen bijkomende verharding aangelegd, met uitzondering van een strikt noodzakelijke toegang tot de ondergeschikte wooneenheid.
- De noodzakelijke nutsvoorzieningen van de ondergeschikte wooneenheid takken aan op de bestaande nutsvoorzieningen van de hoofdwooneenheid;
- De afvoer van het afvalwater van de ondergeschikte wooneenheid sluit aan op de bestaande waterafvoer van de hoofdwooneenheid.
Ook de mogelijkheid om een zorgwoning te melden in een bestaand, hoofdzakelijk vergund vrijstaand bijgebouw of het plaatsen van een zorgunit is zonevreemd mogelijk.
Als het bestaande bijgebouw uitgebreid wordt, is niet een melding, maar een vergunning verplicht.
3. Zorgwonen in een nieuwe, tijdelijke verplaatsbare unit
Sinds 16 augustus 2021 is zorgwonen in een tijdelijke, verplaatsbare constructie meldingsplichtig wanneer aan alle volgende voorwaarden is voldaan:
- De tijdelijke, verplaatsbare constructie wordt volledig geplaatst binnen een straal van 30 m van de hoofdwooneenheid op hetzelfde perceel als de hoofdwooneenheid of op een perceel dat onmiddellijk paalt aan het perceel van de hoofdwooneenheid.
- De tijdelijke, verplaatsbare constructie wordt op één van de volgende plaatsen geplaatst:
- In de zijtuin, al dan niet vrijstaand, tot op 3 m van de perceelsgrenzen.
- In de achtertuin, al dan niet vrijstaand, tot op 1 m van de perceelsgrenzen.
- De ondergeschikte wooneenheid kan in de achtertuin ook op of tegen de perceelsgrens geplaatst worden als ze tegen een bestaande scheidingsmuur opgericht wordt en als de bestaande scheidingsmuur niet gewijzigd wordt.
- De tijdelijke, verplaatsbare constructie heeft een maximale hoogte van 3,5 m.
- De tijdelijke, verplaatsbare constructie heeft een maximale bruto vloeroppervlakte van 50m².
- Er wordt geen bijkomende verharding aangelegd, met uitzondering van de tijdelijke, verplaatsbare constructie zelf en een strikt noodzakelijke toegang tot de tijdelijke, verplaatsbare constructie.
- De plaatsing van de tijdelijke, verplaatsbare constructie gaat niet gepaard met een ontbossing, het aanmerkelijk wijzigen van het reliëf van de bodem, en gebeurt niet in een overstromingsgebied of in een ruimtelijk kwetsbaar gebied, met uitzondering van agrarisch gebied met ecologische waarde, agrarisch gebied met ecologisch belang en parkgebied.
- De noodzakelijke nutsvoorzieningen takken aan op de bestaande nutsvoorzieningen van de hoofdwooneenheid.
- De afvoer van het afvalwater sluit aan op de bestaande waterafvoer van de hoofdwooneenheid.
- De plaatsing is tijdelijk voor een maximale totale duur van drie jaar per hoofdwooneenheid.
- De duur kan met een nieuwe melding slechts één keer verlengd worden met een aanvullende periode van maximaal drie jaar.
- Binnen drie maanden na het beëindigen van de zorgsituatie, worden de tijdelijke, verplaatsbare constructie en de hiervoor aangelegde strikt noodzakelijke toegang verwijderd.
Ook de mogelijkheid om een zorgwoning te melden in een bestaand, hoofdzakelijk vergund vrijstaand bijgebouw of het plaatsen van een zorgunit is zonevreemd mogelijk.
Inschrijving in het bevolkingsregister
De inschrijving in het bevolkingsregister (melding van domicilie) gebeurt bij de bevolkingsdienst, wanneer de ondergeschikte wooneenheid in gebruik genomen wordt. Als met de creatie van de ondergeschikte wooneenheid verbouwingswerken gepaard gaan, zal de melding bij de bevolkingsdienst bijgevolg pas gebeuren na de voltooiing van deze werken.
Bij zorgwonen is het niet de bedoeling om een bestaand gezin te splitsen aangezien dit de uitkeringen beïnvloedt. Volgens de federale regelgeving moet er een wijziging zijn in de gezinssituatie. Er moet daarom sprake zijn van een ‘fysieke verhuis’ van de zorgbehoevende of de zorgverlener, dus een verhuis van adres A naar adres B als zorgbehoevende of zorgverlener. Een gezin dat ‘samen’ verhuist van adres A naar adres B kan geen aanspraak maken op een inschrijving als ‘zorgwonen’, ook al zijn de verbouwingen die het gezin gedaan heeft geldig op stedenbouwkundig vlak.
Contacteer de dienst Wonen of Omgeving voor meer informatie.
Beëindiging van de zorgsituatie
Als een bestaande zorgwoning, na het beëindigen van de zorgsituatie, opnieuw gebruikt wordt voor de huisvesting van 1 gezin, dan moet je dit melden aan onze diensten.
Wil je de zorgwoning, na het beëindigen van de zorgsituatie, gebruiken voor de huisvesting van verschillende gezinnen of alleenstaanden, dan moet je hiervoor een omgevingsvergunning aanvragen.